اقتصاد مدرن طبیعت‌گر یا انسان‌گرا؟ (بخش دوم)

متن زیر ادامه ی مصاحبه استاد حسن عباسی با مجله‌ی «اندیشه گستر» است که در سال 1387 منتشر شده است. این مصاحبه به همراه متن گفت‌وگو با صاحب‌نظران دیگر اقتصادی توسط نشر تعالی اندیشه در کتابی تحت عنوان «اندیشه اقتصادی انقلاب اسلامی» در پایان سال 1393 بازنشر گردیده است.

 این مطلب ادامه ی مطلب اقتصاد مدرن  طبیعت‌گر یا انسان‌گرا؟ (بخش اول) است.

پارادایم اقتصاد طبیعت‌گرا، هیچ معیاری برای بهینه‌سازی مصرف منابع ندارد و رویکرد آن مدارا با طبیعت نیست بلکه در پی جایگزینی تکنولوژی جوش هسته‌ای در مقابل سوخت فسیلی، یا بهره‌گیری از سوخت بیوماس، و یا حتی گسترش استفاده از محصولات نانوتکنولوژی است که هیچ کس برآوردی از دوره‌ی هضم و حل آن محصولات در طبیعت ندارد؛ این رویکرد افق بقاء محیط زیست را تاریک می‌نماید. چندماه قبل سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا در گزارش مبسوطی به دو کاندیدای اصلی ریاست جمهوری آن کشور، آن‌ها را از مهم‌ترین چالش دولت آینده این کشور در جهان آگاه کردند و آن چالش اساسی، مساله‌ی نابودی روز افزون محیط زیست و کاهش منابع استراتژیک بقاء تمدنی در طبیعت کره‌ی زمین بود.

تبیین الگوی اقتصادی (بخش دوم)

متن زیر ادامه ی مصاحبه استاد حسن عباسی با مجله‌ی «اندیشه گستر» است که در سال 1387 منتشر شده است. این مصاحبه به همراه متن گفت‌وگو با صاحب‌نظران دیگر اقتصادی توسط نشر تعالی اندیشه در کتابی تحت عنوان «اندیشه اقتصادی انقلاب اسلامی» در پایان سال 1393 بازنشر گردیده است.

 این مطلب ادامه ی مطلب تبیین الگوهای اقتصادی (بخش اول) است.

تولید یک سیستم عامل در حوزه‌ی اقتصاد برای جمهوری اسلامی از چه مبنایی آغاز می‌شود؟ آن نقطه‌ی شروع کجاست؟

 

اندیشه‌ی بنیادین در هر حوزه‌ای اعم از فرهنگ، سیاست، اقتصاد، و… از تبیین دامنه‌ی پارادایم‌های موجود یا تولید پارادایم جدید، و همچنین از تعریف نسبت خود با هر یک از آن پارادایم‌ها آغاز می‌شود. همه‌ی پارادایم‌های معرفتی، هستی شناختی، و… در ذیل دو ابرپارادایم دسته‌بندی می‌شوند: سوپر پارادایم امانیسم که در افکار عمومی، نمایندگی آن به عهده‌ی مدرنیسم است، و ابروادی خداگرایی، که امروز در افواه عمومی، نمایندگی آن در اختیار اسلام است. اسلام و مدرنیسم، دو مدعی کلان اداره‌ی جهان هستند.

در ذیل هر یک از این ابرپارادایم‌ها، چهار دسته پارادایم اقتصادی وجود دارد.

پارادایم یکم، معطوف به فرآیند کلی اقتصاد است. این فرآیند، هفت گام کلی را در بردارد که به ترتیب شامل تقاضا- استحصال منابع- تبدیل مواد به کالا- عرضه- فروش- خرید- و مصرف، می‌شود. در این پارادایم، هر یک از این مولفه‌های هفت‌گانه، می‌تواند ثقل اقتصاد قرار گیرد و مکتب اقتصادی، حول آن شکل بگیرد.

«پارادایم یکم، معطوف به فرآیند کلی اقتصاد است. این فرآیند، هفت گام کلی را در بردارد»

تبیین الگوهای اقتصادی (بخش اول)

متن زیر مصاحبه استاد حسن عباسی با مجله‌ی «اندیشه گستر» است که در سال 1387 منتشر شده است. این مصاحبه به همراه متن گفت‌وگو با صاحب‌نظران دیگر اقتصادی توسط نشر تعالی اندیشه در کتابی تحت عنوان «اندیشه اقتصادی انقلاب اسلامی» در پایان سال 1393 بازنشر گردیده است.

 

 با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، پرسش نخست ما این است که با توجه به بحران اقتصادی جاری در جهان غرب، و ضرورت بازنگری در الگوهای اقتصادی جهانی، چشم‌انداز مدل کاپیتال اکونومی را چگونه ارزیابی می‌کنید و به نظر شما آیا اسلام از یک الگوی اقتصادی جامع برای پاسخ‌گویی به نیازهای بشری برخوردار است، و آیا جمهوری اسلامی می‌تواند در شرایط موجود که جهان با نوعی خلاء تئوریک در حوزه‌ی فلسفه‌ی اقتصادی مواجه شده است، الگوی اقتصادی اسلام را تبیین، و به جهان عرضه می‌کند؟

پول بدون پشتوانه چیست؟

همانطور که می دانید در قرن ها پیش مردم برای خرید و فروش کالا از طلا و نقره به عنوان پول استفاده می کردند سال ها گذشت و مکانی به نام بانک به وجود آمد تا مردم طلا های خود را به آنجا سپرده و در مقابل آن رسیدی دریافت کنند تا مشخص شود که چه میزان پول خود را به بانک سپرده اند. بعد از مدتی مردم به دلیل آسان بودن استفاده تصمیم گرفتند که به جای استفاده از طلا برای خرید و فروش از این رسیدها  استفاده کنند. مردم به این دلیل به این رسید ها اعتماد داشته اند زیرا فکر می کردند که به ازای هر رسیدی که در دست مردم وجود دارد طلا در بانک ها وجود دارد. در دنیای مدرن نیز بین سال های 1870 تا 1914 دولت های مدرن تصمیم گرفته بودند ارزش پول های خود را با پشتوانه ی طلا تعیین کنند که این امر باعث ثبات نسبی اقتصاد کشورهایی که مبنای پول خود را طلا قرار داده بودند، شده بود. اما بعد از جنگ اول جهانی دولت ها تصمیم گرفتن تا رابطه ی پول های خود ا با طلا کمتر کنند و بعد از جنگ حهانی دوم دولت آمریکا در زمان ریاست جمهوری نیکسون در سال 1971 تصمیم به قطع رابطه کامل پول کاغذی با طلا گرفت که بعد از آن دوران این تصمیم نیکسون تبدیل به یک رویه جهانی برای خلق پول بودن پشتوانه شد. از آن به بعد بود که بی ثباتی ارزش پول و به طبع آن اقتصاد کشورها آغاز شد. (که در مطلبی دیگر بیشتر این موضوع خواهیم پرداخت)

 

 

  پول بدون پشتوانه چیست و چه تاثیری بر اقتصاد کشورها دارد؟                         

                       حجم: 24.9 مگابایت                           

                           دریافت

                     

 

منبع: کتاب جنگ ارزی

       سایت جنبش ممنعت جنگ با خدا

بانک ها با پول مردم چه کار می کنند؟

اگر مردم بدانند که بانک‌ها چگونه پول درمی‌آورند، برای انقلاب تا صبح فردا صبر نمی‌کنند.

هنری فورد - موسس شرکت فورد 

 

                    مدت زمان: 6 دقیقه 31 ثانیه
          توضیحات: بانک ها با پول مردم چه کار می کنند؟
                    حجم: 42.9 مگابایت دریافت
 

معرفی کتاب جنگ ارزی نوشته ی جمیز ریکارد (بخش دوم)

 

به نظرمن وقتی می خوای یک کتاب را معررفی کنی آن کتاب باید خودش را معرفی کنه. یعنی اینکه اگه یک بخشی ا اگه در اختیار دیگان قرار دادی آن فرد مجاب بشه برای خواندن بقیه کتاب آن را بخره. بخاطر همین هم من تصمیم گرفتم به جای توضیح این کتاب بخشی از آن را منتظر کنم تا اگر کسی دوست داشت بره کتاب را تهیه کنه و بقیه اش را بخونه. در ادامه با بخشی از فصل این کتاب بامن همراه باشید.

 

توجه داشته باشید که لغات تخصصی ای در این مطلب وجود دارد که در یک متن دیگر به آن خواهیم پرداخت.

 

در بخش قبل خواندیم:

در اقتصادی که در تنگناست ، دیده می شود، به دلیل بیکاری زیاد، فشار بدهی بالا یا هر دو علت، مصرف جامعه ( C )، ثابت یا در حال کاهش است. اما سرمایه گذاری ( I ) در کارخانجات، تجهیزات و املاک، مستقل از مصرف اندازه گیری می شود، ولی با وجود این، سرمایه گذاری با مصرف پیوند محکمی دارد. سرمایه گذار اگر انتظار نداشته باشد مصرف کنندگان ، تولیدات او را بلافاصله یا در آینده ای نزدیک خریداری خواهند کرد، برای افزایش ظرفیت کسب وکار خود، سرمایه گذاری نخواهد کرد. از این رو وقتی مصرف کم می شود سرمایه گذاری در کسب وکارها نیز رو به کاهش خواهند گذاشت. اما در حالی که مصرف و سرمایه گذاری ضعیف شده اند ، مخارج دولت ( G ) می تواند به طور مستقل از آنها افزایش یابد. این دقیقا همان چیزی است که اقتصاددانان کینزی آن را توصیه می کنند تا بتوان از طریق این افزایش مخارج دولت ، اقتصاد را در مسیر رشد نگه داشت حتی وقتی مردم و کسب وکارها خارج از گود اقتصاد هستند. اما مشکل این طرز فکر این است که دولت برای اینکه بتواند مخارج خود را افزایش دهد، نیازمند افزایش مالیات یا استقراض است که در زمان رکود اقتصادی رای دهندگان معمولا تمایلی ندارند هیچ کدام از این دو راه حل را حمایت کنند زیرا پیشاپیش فشارهای مالیاتی بالاست و مردم در حال محکم بستن کمربندهای خود هستند. به هر حال حتی با وجود اینکه چند اقتصاددان دقیقا افزایش مخارج دولت در زمان فشارهای اقتصادی توصیه کرده باشند در کشورهای دموکراتیک محدودیتهای سیاسی جدی برای اجرای این سیاست وجود دارد. پس در اقتصادی که قرار نیست درآمد افراد و کسب وکارها رشد کند و در جایی که مخارج دولت نیز محدود شده است تنها راه باقیمانده برای رشد اقتصادی این است که خالص صادرات ( X - M ) افزایش یابد و سریع ترین و راحت ترین راه برای رسیدن به این هدف ، کاهش ارزش پول در برابر پول دیگر کشور هاست. 

حال می رسیم به مثال که د بخش قبلی این مطلب قول آن را داده بودیم که می تواند توسط آن به خوبی منظور را از بخش کوچکی از جنگ ارزی نشان داد که در ادامه به آن خواهبم پرداخت:

معرفی کتاب جنگ ارزی نوشته ی جمیز ریکارد (بخش اول)

به نظرمن وقتی می خوای یک کتاب را معررفی کنی آن کتاب باید خودش را معرفی کنه. یعنی اینکه اگه یک بخشی ا اگه در اختیار دیگان قرار دادی آن فرد مجاب بشه برای خواندن بقیه کتاب آن را بخره. بخاطر همین هم من تصمیم گرفتم به جای توضیح این کتاب بخشی از آن را منتظر کنم تا اگر کسی دوست داشت بره کتاب را تهیه کنه و بقیه اش را بخونه. در ادامه با بخشی از فصل این کتاب بامن همراه باشید.

 

توجه داشته باشید که لغات تخصصی ای در این مطلب وجود دارد که در یک متن دیگر به آن خواهیم پرداخت.

 

یک عصر طلایی

در این فصل خواهید آموخت :

- جنگ ارزی چیست و چرا کشورها ممکن است بخواهند ارزش پول خود را کاهش دهند ؟

- مزایا و معایب اقتصادی کاهش ارزش پول چیست ؟

- نقش طلا به عنوان پول در گذشته چه بوده و اقتصاد در آن زمان چه وضعیتی داشته است ؟

- چرا آمریکا تا حدود صد سال پیش بانک مرکزی نداشته و تشکیل بانک مرکزی در این کشور همیشه جنجالی بوده است و پس از تشکیل نیز نام آن را « فدرال رزرو » خوانده اند ؟

- نقش جنگ جهانی اول در شکست سیستم استاندارد طلا و بروز جنگ ارزی اول چه بوده است ؟

 اقتصاد جنگ ارزی کاهش رقابتی ارزش پول ملی یک کشور در برابر پول کشورهای دیگر است " و این جنگ ، یکی از ویران کننده ترین و دلهره آورترین اتفاقات در جهان است . جنگ ارزی ، روح رکود بزرگ آمریکا را در دهه ۱۹۲۰ دوباره زنده می کند که در آن زمان ، کشورها با کاهش ارزش پولهایشان به فقیر کردن همسایه و اعمال تعرفه بر واردات مبادرت کردند و موجب فروپاشی تجارت جهانی شدند . جنگ ارزی یادآور اتفاقات دهه ۱۹۷۰ میلادی در آمریکاست که در آن سالها قیمت نفت چهار برابر شد ، زیرا آمریکا سعی داشت ارزش دلار را کاهش دهد و رابطه آن را با طلا قطع کند . در نهایت جنگ ارزی ، یادآور بحران پوند انگلیس در ۱۹۹۲ ، پزوی مکزیک در ۱۹۹۴ و روبل روسیه در ۱۹۹۸ در کنار بحرانهای ارزی دیگر در جهان است .

اگر حکومت اسلامی برقرار است چرا بانکها را ربوی میدانید؟

 

 

22 بهمن 1357 را روز شروع جمهوری اسلامی ایران می دانند؛ اما یک سؤال مطرح است. دقیقًا چه ساعت و ثانیه ای از این روز یک مرتبه نوع حکومت تغییر کرد؟ با مطالعه تاریخ متوجه میشویم که نه در 22 بهمن  بلکه در 12 فروردین 1358 در یک انتخابات عمومی مردم به تغییر حکومت پادشاهی به جمهوری رأی مثبت دادند؛ و هیچ سازمانی در روز 22 بهمن اسلامی نشد! پس بر هیچ کس پوشیده نیست که تمامی اداره ها وزارتخانه ها و دستگاه های دولتی و حکومتی تا سالیان بعد کوچکترین تغییر ساختاری ای نکردند. در سال 1358 تازه بحث حجاب داشتن خانم ها در ادارات دولتی مطرح شد! و مردم متدینی که تا دیروز حکومت را اداره نکرده بودند به جای تغییر ساختار نظام های حکومت به سراغ کارهای  زود بازده ای مانند اجباری کردن حجاب در ادارات رفتند.

در همین اوضاع است که امام خمینی در دیدار بانکداران دغدغه های خود را به عنوان طبیب این انقلاب بیان می کند. آیا کسی میتواند ادعا کند تا سال 1362 بانک های جمهوری اسلامی غیر ربوی بوده است؟ سال 1362 قانون بانکداری بدون ربا تصویب شد. قانونی که بعدها نیز بازنگری شد اما به اعتراف جمیع کارشناسان و صاحب نظران هیچگاه آنطور که نوشته شده بود عملیاتی نشد. عملیاتی نشدن این قانون به هر دلیلی نشد اعم از اصلاح نشدن ذات اقتصاد سرمایه داری موجود در بانک یا وجود اشکال اجرایی در این قانون باشد نتیجه آن این است که این نهاد در جمهوری اسلامی هنوز اسلامی نیست.

از منظر دیگر؛ انقالب 22 بهمن 1357 انقلاب سیاسی بود و در 12 فروردین 1358 کشور ایران از لحاظ «افراد حاکم» اسلامی شد. 2 سال بعد یعنی در سال 1359 انقلاب فرهنگی-و نه علمی- در ایران شکل گرفت و دانشگاه ها به منظور یک انقلاب در زمینه ی تفکر لیبرالی حاکم بر اساتید و کتابها -و نه تغییر علمی- بسته شد. حال شما بگویید: انقالب اقتصادی در ایران در چه سالی شکل گرفت؟ بدون این توضیحات نیز مردم به طور فطری می دانند که بانکها و بخش اقتصادی این کشور نه بر اساس تفکر اسلامی  بلکه در پوشش اسلامی کار می کند.

 

از این پس بخش سوالات متداول جهت پاسخ گویی به سوالات احتمالی در این بلاگ ایجاد می شود که منبع پرسش ها و پاسخ ها سایت جنبش ممانعت از ربا است.

شکم های از حرام پر شده!

امروز که من این مطلب را می نویسم روز عاشورا است.  هر آنچه من فکر می کنم تنها می توانم به این کلام امام حسین علیه السلام برسم که در روز عاشورا در مقابل جهبه دشمن ایستادند و این سخن را فرمودند که:

 

.. فَمَن أطاعَنی کانَ مِنَ المُرشَدینَ، ومَن عَصانی کانَ مِنَ المُهلَکینَ، وکُلُّکُم عاصٍ لِأَمری، غَیرُ مُستَمِعٍ لِقَولی، قَدِ انخَزَلَت عَطِیّاتُکُم مِنَ الحَرامِ، ومُلِئَت بُطونُکُم مِنَ الحَرامِ، فَطَبَعَ اللّهُ عَلى قُلوبِکُم.

..هر کس مرا فرمان بَرَد از ره‌یافتگان است و هر کس نافرمانى کند از هلاک‌شدگان و همه شما از فرمان من سرپیچى مى‌کنید و به گفته‌ام گوش نمى‌دهید؛ زیرا عطایاى شما را از حرام پرداخته‌اند و درونتان، از حرام پُر شده است و از این رو، خداوند بر دل‌هایتان مُهر زده است» .

مقتل الحسین للخوارزمی : ج 2 ص 6
 

منبع: سایت حدیث نت

 

متاسفانه این کلام امام علیه السلام را کمتر در هیئات و منبرها شنیده ایم درصورتی که یکی از مهم ترین رویکرد های ما نسبت به کربلا باید توجه به این سخن امام حسین علیه السلام باشد. زیرا توجه به مال حرام  متوجه آن تاریخ و زمان نبوده است و این سخن برای تمام زمان ها گفته شده است مخصوصاً برای زمان حال که کل دنیا درگیر مفهوم ربا به صورت گسترده شده است.

جنگ ارزی

جنگ ارزی چیست؟

به زبان ساده می توان گفت جنگ ارزی جنگ پول ها است به این معنی که کشوری با اقداماتی خاص سعی در کاهش ارزش پول کشور دیگری داشته باشد. که موفق بودن این امر باعث فلج شدن اقتصاد یک کشور می شود، حتی امکان دارد که به هرج و مرج و اختشاش و در شرایط بحرانی به جنگ داخلی بی انجامد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که مردم احساس کنند که هر چه کار می کنند درآمدی ندارند و برای آینده ی اقتصادی خود نگران شده و به اعتراض به دولت و مسئولین می پردازند.

 

 

                                               دریافت
                                 مدت زمان: 4 دقیقه 29 ثانیه