پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
أربَعٌ مَن کُنَّ فیهِ طابَ مَکْسَبُهُ : إذا اشْتَرى لَم یَعِبْ ، و إذا باعَ لَم یَحْمَدْ، و لا یُدلِّسُ، و فیما بینَ ذلکَ لا یَحْلِفُ
هر که چهار امر را رعایت کند درآمدش پاک و حلال است: در موقع خریدِ جنس عیبجویى نکند، در موقع فروش تعریف و تبلیغ نکند، عیب جنس را از مشترى مخفى نسازد، و در خرید و فروش قسم یاد نکند.
همان طور که در مطلب فرهنگ وازگان (اقتصاد مبناگرا) 1 قول داده شده بود امروز قصد داریم ویدیویی را در رابطه با مکتب مرکانتیلیسم منتشر کنیم که مشاهده خواهید کرد:
مام صادق علیه السلام
یَعیشُ النّاسُ بإحسانِهِم أکثرَ مِمّا یَعیشُونَ بأعمارِهِم ،
و یَموتُونَ بذُنوبِهِم أکثرَ مِمّا یَموتُونَ بآجالِهِم
مردم بیش از آن که با عمر خود زندگى کنند ، با احسان و نیکوکارى خویش زندگی می کنند
و بیش از آن که به سبب فرا رسیدن اجل خود بمیرند ، بر اثر گناهان خویش مى میرند
1- اقتصاد چگونه باید مقاوم سازی بشود؟
با اشاره به مطلب مقاوم سازی اقتصاد و مطرح شدن راهکارهای چریکی برای مقابله با دشمن در مقوله ی اقتصاد هم می توان شامل عملیات هایی با معیارهای چریکی در انواع کمین،تاخت و دستبرد باشد که توضیح خواهیم داد.
کمین: در عملیات کمین اقتصادی می توان به رصد اتفاقات اقتصاد جهان برای بررسی دشمن پرداخت.
تاخت: در زمینه ی عملیات تاخت اقتصادی نیز می توان با تبیین یک الگوی معیشت بومی و اسلامی بر اساس معیارهای علم اسلامی بر سلتطه ی اقتصادی دشمن تاخت زیرا آنها فکر می کنند که تنها الگویی که قابلیت اداره ی معیشت بشر را دارد اقتصاد مبتنی بر تفکرات آنها است.
دستبرد: در زمینه ی دستبرد اقتصادی نیز می توان از نظریه های دانشمندان واقتصاددانان دشمن بر علیه خودشان استفاده کرد زیرا آنها معتقد هستند که علم اقتصاد مبتنی بر تفکراتان سقوط کرده است و قابلیت اداره ی بشر رارندارد که در مطلبی جداگانه نیز به آن پرداخته خواهد شد.
راهکارهای عمومی این امر هم به زبان ساده می تواند مصرف بهینه و استفاده از ملزومات زندگی بومی و تغییر تفکر دربارهی اقتصاد پول محور است که در سوالات دیگر بیشتر توضیح داده خواهد شد.
2- مقاوم سازی اقتصاد چه رابطه ای با مصرف بهینه دارد؟
همان طور که در تعریف الگوی معیشت کدآمایی گفته شد یکی از ارکان این الگو استفاده ی بهینه از ممابع است و همچنین گفته شد که مقاوم سازی اقتصاد یکی دیگر از به تحقق رسیدن الگویپمصرف کدآمایی است حال ما می خواهیم به بررسی ارتباط این دو مقوله با هم بپردازیم. طبق تعریفی که از مقاوم سازی اقنصادی صورت گرفت که می گفت مقاوم سازی اقتصاد تا زمانی معنا پیدا می کند که هجمه ای از طرف دشمن جود داشته باشد در مقابل هجمه های اقتصادی ای مانند محاصره ی اقتصادی و بستن راه صادرت اقلام تولیدی و نمونه هایی این چنینی نیز یک راهکار مورد شکست واقع کردن این هجمه ی اقنصادی مصرف بهینه از منابع است.
یک سوالی که پیش می آید این است که مصرف بهینه چگونه و چرا باید به وقوع بپیوندد؟
با توجه به مضوعانی که در مطلب دکترین هوس مطرح شد استفاده نکردن از اقلام غیر ضروری ای که بشر می تواند بدون آن زندگی کند یکی از راهکارهای مصرف بهینه است زیرا این امر به اصراف نشدن منابع انرژی کمک میکند، چگونه؟ به این صورت که آن نیروی کار و انرژی ای که در کارخانه هایی که صرف تولید نیازهای غیر اساسی بشر می شود می تواند صرف نیازهای اساسی انسان شود که اگر این گونه نباشد اصراف و غفلت از تولید نیازهای اساسی بشر می شود و نیز اصراف منابع انرژی و مانع می تواند کشور را به مصرف کننده و وارد کننده تبدیل کنند که باعث خروج ارزی از کشور می شود که می توانست صرف تولید بشود و یکی دیگر از پیامدهای مصرف غیر بهینه می تواند مصرف گرایی باشد که در مقابل کار و تولید است که می تواند به بیکاری. دامن بزند. این مطالب و مطالبی این چنینی است که می تواند به به مقاوم کردن اقنصاد داخلی نسبت به هجمه ی دشمن صدمه بزند.
3- مردم و مسئولین چه نقشی در مقاوم سازی اقتصاد دارند؟
مسئولین در بخش قانون گذاری و فعالیت های کلان باید به این امر کمک کنند و مردم با رویکرد عمومی می توانند سبک زندگی اقتصادی خود را مقاوم کنند و گاهی نیز مسئولین ناآگاه را با مطالبه گری مجبور به انجام اعمال صحیح کنند که یکی از مهمترین نقش مردم در مقاوم سازی اقتصاد حمایت و استفاده از تولید ملی است که به خودکفایی صنعت و بی نیازی به بیگانگان می انجام که این خود یکی از مهمترین عوامل مقاوم سازی اقتصاد است.
بر اساس قولی که در مطلب مقاوم سازی اقتصاد داده شد مبنی بر سعی در پاسخگویی به سوالات مطرح شده سعی می شود که سه سوال مطرح شده به صورت ساده جواب داده شود و نیز من یک سوال می خواهم به این سوال ها اضافه کنم که مورد غفلت قرار گرفت و آن هم این است که:
چرا اقتصاد باید مقاوم سازی بشود؟
در وهله ی اول باید این سوال را لز خود پرسید که مقاوم سازی و مقاومت یعنی چه؟ مقاوم سازی و مقاوت را می توان اینگونه توصیف کرد که در هر زمینه ای که باشد در مقابل هجمه ی دشمن موضوعیت می یابد زیرا تازمانی که هجمه ای وجود نداشته باشد مقاومت معنایی پیدانمی کند.
در ادامه ی مطالب الگوی معیشت بیع ما می خواهیم به موضوعی بپردازیم که یکی از ارکان این الگو معیشتی است که قاعده ی فقهی نفی سبیل نام دارد.
نفی سبیل قاعده‌ای اسلامی است که هرگونه تسط کفار بر مسلمانان را در هر زمینه‌ای از جمله سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی، جایز نمی‌شمارد.[۱]
از مهمترین آیات قرآنی که بر این اصل دلالت دارد آیهٔ ۱۴۱ سورهٔ نساء است که در ادامه ی مطلب آمده است.
در مطلب الگوی اقتصاد مبناگرا به رویکردهای اقتصادی، سیاسی واجتماعی ای اشاره شد که در مطلب فرهنگ واژگان (آقتصاد مبناگرا) به توضیح مختصری از آن ها خواهیم پرداخت.
مرکانتیلیسم
مکتب بازار بست گرایی (سوداگرایی) یا مرکانتیلیسم (به فرانسوی:Mercantilisme) از قرن شانزدهم تا نیمه قرن هجدهم رواج داشت و بیشترین سهم را در ایجاد خصلت تهاجمی خصومت و رقابت و استعمار در نظام اقتصادی سرمایه داری داشت.
طبق تعریف مصرف بهینه در الگوی معیشت کدآمایی که در مطلب الگوی معیشت کدآمایی نیز به آن اشاره شده است یکی عوامل موثر در این امر مقاوم سازی مولفه ای است که به آن اقتصاد گفته می شود. چندین و چند سوال برای نشان دادن اهمیت این امر در مصرف بهینه در الگوی معیشت کدآمایی وجود دارد که جواب دادن به این سوال ها می تواند مسائلی را مشخص نماید که در زیر سه سوال از چندین سوال را مطرح خواهیم کرد:
1- اقتصاد چگونه باید مقاوم سازی بشود؟
2- مقاوم سازی اقتصاد چه کمکی به مصرف بهینه می کند؟
3- مردم چه نقشی در مقاوم سازی اقتصاد دارند؟
قبل از هر چیز بهتر است ویدیو ی زیر را در ادامه ی مطلب مشاهده کنید تا جواب سوال های بالا را دریافت کنید
در تبیین الگوی معیشت اسلامی، ایرانی یکی از اعمال مهمی که باید صورت گیرد این است که بشر برای سعادت دنیوی و اخروی خود از مدل و الگوی معیشت مذمومی که انسان از آن در نظام معیشتی اسلام نهی شده است بپرهیزد که یکی از راهکارهای مهم این امر آشنایی با آن الگوی مذموم است. به همین جهت در این مطلب سعی در بررسی نظام ربا محور بانک ها داریم که برای این امر از نظرات مراجع تقلیدی همچون ایت ا... مکارم شیرازی و آیت ا... جوادی آملی کمک گرفته شده است.
توصیه می شود در کنار مشاهده و مطالعه ی این بحث، مطلب ربای قراردادی را که به دیدگاه شهید مطهری در رابطه با ربای بانکی که در کتاب مسئله ی ربا و بانک ایشان مطرح شده است، می پردازد را نیز مطالعه کنید.
آیت ا... مکارم شیرازی در مورد کارمزد بانک ها مطالبی را می فرمایند که به شرح زیر است:
