اقتصاد مدرن طبیعت‌گر یا انسان‌گرا؟ (بخش دوم)

متن زیر ادامه ی مصاحبه استاد حسن عباسی با مجله‌ی «اندیشه گستر» است که در سال 1387 منتشر شده است. این مصاحبه به همراه متن گفت‌وگو با صاحب‌نظران دیگر اقتصادی توسط نشر تعالی اندیشه در کتابی تحت عنوان «اندیشه اقتصادی انقلاب اسلامی» در پایان سال 1393 بازنشر گردیده است.

 این مطلب ادامه ی مطلب اقتصاد مدرن  طبیعت‌گر یا انسان‌گرا؟ (بخش اول) است.

پارادایم اقتصاد طبیعت‌گرا، هیچ معیاری برای بهینه‌سازی مصرف منابع ندارد و رویکرد آن مدارا با طبیعت نیست بلکه در پی جایگزینی تکنولوژی جوش هسته‌ای در مقابل سوخت فسیلی، یا بهره‌گیری از سوخت بیوماس، و یا حتی گسترش استفاده از محصولات نانوتکنولوژی است که هیچ کس برآوردی از دوره‌ی هضم و حل آن محصولات در طبیعت ندارد؛ این رویکرد افق بقاء محیط زیست را تاریک می‌نماید. چندماه قبل سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا در گزارش مبسوطی به دو کاندیدای اصلی ریاست جمهوری آن کشور، آن‌ها را از مهم‌ترین چالش دولت آینده این کشور در جهان آگاه کردند و آن چالش اساسی، مساله‌ی نابودی روز افزون محیط زیست و کاهش منابع استراتژیک بقاء تمدنی در طبیعت کره‌ی زمین بود.

اقتصاد مدرن طبیعت‌گر یا انسان‌گرا؟ (بخش اول)

متن زیر ادامه ی مصاحبه استاد حسن عباسی با مجله‌ی «اندیشه گستر» است که در سال 1387 منتشر شده است. این مصاحبه به همراه متن گفت‌وگو با صاحب‌نظران دیگر اقتصادی توسط نشر تعالی اندیشه در کتابی تحت عنوان «اندیشه اقتصادی انقلاب اسلامی» در پایان سال 1393 بازنشر گردیده است.

 این مطلب ادامه ی مطلب تبیین الگوی اقتصادی (بخش دوم) است.

پرسش خوبی است، اقتصاد مدرن عمدتاً طبیعت‌گراست. در عصر مرکانتیلیست‌ها و دوره‌ی محور بودن فلزات گران‌بها در اقتصاد، چون طلا و نقره جزء منابع موجود در طبیعت محسوب می‌شوند، لذا اقتصاد آن دوره معطوف به طبیعت بود. دوره‌ی فیزیوکرات‌ها در فرانسه، دوره‌ی محوریت زمین در اقتصاد است که آن دوره نیز طبیعت و منابع آن محور اقتصاد به شمار می‌رود. در دوره‌ی سوسیالیست‌های متاثر از مارکس، با مبنا قرار دادن ماتریالیسم فوئرباخ، بالطبع نیچرالیسم و طبیعت‌گرایی زیر بنای اقتصاد مارکسیستی شد.

تبیین الگوی اقتصادی (بخش دوم)

متن زیر ادامه ی مصاحبه استاد حسن عباسی با مجله‌ی «اندیشه گستر» است که در سال 1387 منتشر شده است. این مصاحبه به همراه متن گفت‌وگو با صاحب‌نظران دیگر اقتصادی توسط نشر تعالی اندیشه در کتابی تحت عنوان «اندیشه اقتصادی انقلاب اسلامی» در پایان سال 1393 بازنشر گردیده است.

 این مطلب ادامه ی مطلب تبیین الگوهای اقتصادی (بخش اول) است.

تولید یک سیستم عامل در حوزه‌ی اقتصاد برای جمهوری اسلامی از چه مبنایی آغاز می‌شود؟ آن نقطه‌ی شروع کجاست؟

 

اندیشه‌ی بنیادین در هر حوزه‌ای اعم از فرهنگ، سیاست، اقتصاد، و… از تبیین دامنه‌ی پارادایم‌های موجود یا تولید پارادایم جدید، و همچنین از تعریف نسبت خود با هر یک از آن پارادایم‌ها آغاز می‌شود. همه‌ی پارادایم‌های معرفتی، هستی شناختی، و… در ذیل دو ابرپارادایم دسته‌بندی می‌شوند: سوپر پارادایم امانیسم که در افکار عمومی، نمایندگی آن به عهده‌ی مدرنیسم است، و ابروادی خداگرایی، که امروز در افواه عمومی، نمایندگی آن در اختیار اسلام است. اسلام و مدرنیسم، دو مدعی کلان اداره‌ی جهان هستند.

در ذیل هر یک از این ابرپارادایم‌ها، چهار دسته پارادایم اقتصادی وجود دارد.

پارادایم یکم، معطوف به فرآیند کلی اقتصاد است. این فرآیند، هفت گام کلی را در بردارد که به ترتیب شامل تقاضا- استحصال منابع- تبدیل مواد به کالا- عرضه- فروش- خرید- و مصرف، می‌شود. در این پارادایم، هر یک از این مولفه‌های هفت‌گانه، می‌تواند ثقل اقتصاد قرار گیرد و مکتب اقتصادی، حول آن شکل بگیرد.

«پارادایم یکم، معطوف به فرآیند کلی اقتصاد است. این فرآیند، هفت گام کلی را در بردارد»

تبیین الگوهای اقتصادی (بخش اول)

متن زیر مصاحبه استاد حسن عباسی با مجله‌ی «اندیشه گستر» است که در سال 1387 منتشر شده است. این مصاحبه به همراه متن گفت‌وگو با صاحب‌نظران دیگر اقتصادی توسط نشر تعالی اندیشه در کتابی تحت عنوان «اندیشه اقتصادی انقلاب اسلامی» در پایان سال 1393 بازنشر گردیده است.

 

 با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، پرسش نخست ما این است که با توجه به بحران اقتصادی جاری در جهان غرب، و ضرورت بازنگری در الگوهای اقتصادی جهانی، چشم‌انداز مدل کاپیتال اکونومی را چگونه ارزیابی می‌کنید و به نظر شما آیا اسلام از یک الگوی اقتصادی جامع برای پاسخ‌گویی به نیازهای بشری برخوردار است، و آیا جمهوری اسلامی می‌تواند در شرایط موجود که جهان با نوعی خلاء تئوریک در حوزه‌ی فلسفه‌ی اقتصادی مواجه شده است، الگوی اقتصادی اسلام را تبیین، و به جهان عرضه می‌کند؟

پول بدون پشتوانه چیست؟

همانطور که می دانید در قرن ها پیش مردم برای خرید و فروش کالا از طلا و نقره به عنوان پول استفاده می کردند سال ها گذشت و مکانی به نام بانک به وجود آمد تا مردم طلا های خود را به آنجا سپرده و در مقابل آن رسیدی دریافت کنند تا مشخص شود که چه میزان پول خود را به بانک سپرده اند. بعد از مدتی مردم به دلیل آسان بودن استفاده تصمیم گرفتند که به جای استفاده از طلا برای خرید و فروش از این رسیدها  استفاده کنند. مردم به این دلیل به این رسید ها اعتماد داشته اند زیرا فکر می کردند که به ازای هر رسیدی که در دست مردم وجود دارد طلا در بانک ها وجود دارد. در دنیای مدرن نیز بین سال های 1870 تا 1914 دولت های مدرن تصمیم گرفته بودند ارزش پول های خود را با پشتوانه ی طلا تعیین کنند که این امر باعث ثبات نسبی اقتصاد کشورهایی که مبنای پول خود را طلا قرار داده بودند، شده بود. اما بعد از جنگ اول جهانی دولت ها تصمیم گرفتن تا رابطه ی پول های خود ا با طلا کمتر کنند و بعد از جنگ حهانی دوم دولت آمریکا در زمان ریاست جمهوری نیکسون در سال 1971 تصمیم به قطع رابطه کامل پول کاغذی با طلا گرفت که بعد از آن دوران این تصمیم نیکسون تبدیل به یک رویه جهانی برای خلق پول بودن پشتوانه شد. از آن به بعد بود که بی ثباتی ارزش پول و به طبع آن اقتصاد کشورها آغاز شد. (که در مطلبی دیگر بیشتر این موضوع خواهیم پرداخت)

 

 

  پول بدون پشتوانه چیست و چه تاثیری بر اقتصاد کشورها دارد؟                         

                       حجم: 24.9 مگابایت                           

                           دریافت

                     

 

منبع: کتاب جنگ ارزی

       سایت جنبش ممنعت جنگ با خدا

معرفی کتاب جنگ ارزی نوشته ی جمیز ریکارد (بخش دوم)

 

به نظرمن وقتی می خوای یک کتاب را معررفی کنی آن کتاب باید خودش را معرفی کنه. یعنی اینکه اگه یک بخشی ا اگه در اختیار دیگان قرار دادی آن فرد مجاب بشه برای خواندن بقیه کتاب آن را بخره. بخاطر همین هم من تصمیم گرفتم به جای توضیح این کتاب بخشی از آن را منتظر کنم تا اگر کسی دوست داشت بره کتاب را تهیه کنه و بقیه اش را بخونه. در ادامه با بخشی از فصل این کتاب بامن همراه باشید.

 

توجه داشته باشید که لغات تخصصی ای در این مطلب وجود دارد که در یک متن دیگر به آن خواهیم پرداخت.

 

در بخش قبل خواندیم:

در اقتصادی که در تنگناست ، دیده می شود، به دلیل بیکاری زیاد، فشار بدهی بالا یا هر دو علت، مصرف جامعه ( C )، ثابت یا در حال کاهش است. اما سرمایه گذاری ( I ) در کارخانجات، تجهیزات و املاک، مستقل از مصرف اندازه گیری می شود، ولی با وجود این، سرمایه گذاری با مصرف پیوند محکمی دارد. سرمایه گذار اگر انتظار نداشته باشد مصرف کنندگان ، تولیدات او را بلافاصله یا در آینده ای نزدیک خریداری خواهند کرد، برای افزایش ظرفیت کسب وکار خود، سرمایه گذاری نخواهد کرد. از این رو وقتی مصرف کم می شود سرمایه گذاری در کسب وکارها نیز رو به کاهش خواهند گذاشت. اما در حالی که مصرف و سرمایه گذاری ضعیف شده اند ، مخارج دولت ( G ) می تواند به طور مستقل از آنها افزایش یابد. این دقیقا همان چیزی است که اقتصاددانان کینزی آن را توصیه می کنند تا بتوان از طریق این افزایش مخارج دولت ، اقتصاد را در مسیر رشد نگه داشت حتی وقتی مردم و کسب وکارها خارج از گود اقتصاد هستند. اما مشکل این طرز فکر این است که دولت برای اینکه بتواند مخارج خود را افزایش دهد، نیازمند افزایش مالیات یا استقراض است که در زمان رکود اقتصادی رای دهندگان معمولا تمایلی ندارند هیچ کدام از این دو راه حل را حمایت کنند زیرا پیشاپیش فشارهای مالیاتی بالاست و مردم در حال محکم بستن کمربندهای خود هستند. به هر حال حتی با وجود اینکه چند اقتصاددان دقیقا افزایش مخارج دولت در زمان فشارهای اقتصادی توصیه کرده باشند در کشورهای دموکراتیک محدودیتهای سیاسی جدی برای اجرای این سیاست وجود دارد. پس در اقتصادی که قرار نیست درآمد افراد و کسب وکارها رشد کند و در جایی که مخارج دولت نیز محدود شده است تنها راه باقیمانده برای رشد اقتصادی این است که خالص صادرات ( X - M ) افزایش یابد و سریع ترین و راحت ترین راه برای رسیدن به این هدف ، کاهش ارزش پول در برابر پول دیگر کشور هاست. 

حال می رسیم به مثال که د بخش قبلی این مطلب قول آن را داده بودیم که می تواند توسط آن به خوبی منظور را از بخش کوچکی از جنگ ارزی نشان داد که در ادامه به آن خواهبم پرداخت:

اگر حکومت اسلامی برقرار است چرا بانکها را ربوی میدانید؟

 

 

22 بهمن 1357 را روز شروع جمهوری اسلامی ایران می دانند؛ اما یک سؤال مطرح است. دقیقًا چه ساعت و ثانیه ای از این روز یک مرتبه نوع حکومت تغییر کرد؟ با مطالعه تاریخ متوجه میشویم که نه در 22 بهمن  بلکه در 12 فروردین 1358 در یک انتخابات عمومی مردم به تغییر حکومت پادشاهی به جمهوری رأی مثبت دادند؛ و هیچ سازمانی در روز 22 بهمن اسلامی نشد! پس بر هیچ کس پوشیده نیست که تمامی اداره ها وزارتخانه ها و دستگاه های دولتی و حکومتی تا سالیان بعد کوچکترین تغییر ساختاری ای نکردند. در سال 1358 تازه بحث حجاب داشتن خانم ها در ادارات دولتی مطرح شد! و مردم متدینی که تا دیروز حکومت را اداره نکرده بودند به جای تغییر ساختار نظام های حکومت به سراغ کارهای  زود بازده ای مانند اجباری کردن حجاب در ادارات رفتند.

در همین اوضاع است که امام خمینی در دیدار بانکداران دغدغه های خود را به عنوان طبیب این انقلاب بیان می کند. آیا کسی میتواند ادعا کند تا سال 1362 بانک های جمهوری اسلامی غیر ربوی بوده است؟ سال 1362 قانون بانکداری بدون ربا تصویب شد. قانونی که بعدها نیز بازنگری شد اما به اعتراف جمیع کارشناسان و صاحب نظران هیچگاه آنطور که نوشته شده بود عملیاتی نشد. عملیاتی نشدن این قانون به هر دلیلی نشد اعم از اصلاح نشدن ذات اقتصاد سرمایه داری موجود در بانک یا وجود اشکال اجرایی در این قانون باشد نتیجه آن این است که این نهاد در جمهوری اسلامی هنوز اسلامی نیست.

از منظر دیگر؛ انقالب 22 بهمن 1357 انقلاب سیاسی بود و در 12 فروردین 1358 کشور ایران از لحاظ «افراد حاکم» اسلامی شد. 2 سال بعد یعنی در سال 1359 انقلاب فرهنگی-و نه علمی- در ایران شکل گرفت و دانشگاه ها به منظور یک انقلاب در زمینه ی تفکر لیبرالی حاکم بر اساتید و کتابها -و نه تغییر علمی- بسته شد. حال شما بگویید: انقالب اقتصادی در ایران در چه سالی شکل گرفت؟ بدون این توضیحات نیز مردم به طور فطری می دانند که بانکها و بخش اقتصادی این کشور نه بر اساس تفکر اسلامی  بلکه در پوشش اسلامی کار می کند.

 

از این پس بخش سوالات متداول جهت پاسخ گویی به سوالات احتمالی در این بلاگ ایجاد می شود که منبع پرسش ها و پاسخ ها سایت جنبش ممانعت از ربا است.

جنگ ارزی

جنگ ارزی چیست؟

به زبان ساده می توان گفت جنگ ارزی جنگ پول ها است به این معنی که کشوری با اقداماتی خاص سعی در کاهش ارزش پول کشور دیگری داشته باشد. که موفق بودن این امر باعث فلج شدن اقتصاد یک کشور می شود، حتی امکان دارد که به هرج و مرج و اختشاش و در شرایط بحرانی به جنگ داخلی بی انجامد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که مردم احساس کنند که هر چه کار می کنند درآمدی ندارند و برای آینده ی اقتصادی خود نگران شده و به اعتراض به دولت و مسئولین می پردازند.

 

 

                                               دریافت
                                 مدت زمان: 4 دقیقه 29 ثانیه

پول چیست؟

آیا شما فرق مفهوم کارنسی و Mony را می دانید؟

آیا شما عنوان پول بدون پشتوانه را شنیده اید؟

این مطلب برای این است که به سوالات بالا پاسخ دهد. اول از همه بهتر به این سوال پاسخ دهیم که دانستن این مسئله چه اهمیتی برای عموم مردم دارد. دانستن این مطلب از آن جهت مهم است که بر تمام شئونات مالی تمام انسن ها تاثیر می گذارد. تا به حال شده است که پیش خود فکر کنید که چرا اینقدر قیمت ها گران می شود و واحدهای پولی ارزشان اینقدر متغیر است؟ فهمیدن جواب این سوالات چه تاثیری می تواند بر زندگی مردم بگذارد.

اول از همه بایید به این سوال پاسخ دهیم که فرق مفهوم کارنسی و Mony چیست؟

جایگاه وامداری و بدهکاری در نگاه اما سجاد (ع)

برای شروع خوب است که فرازی از صحیفه سجادیه در رابطه کمک خواستن امام سجاد (ع) از خدا در پرداخت وام را مطرح کنیمتا ببینیم وام داری در نگاه معصومین (ع) چه جایگاهی داشته است.
امام سجاد در نیایش 30 صحیفه ی سجادیه می فرمایند:
خدایا بر محمد و خاندانش درود فرست.و مرا رهایی بخش از وامی که چهره مرا افسرده و غمگین سازد و اندیشه ام را بیا شوبد و فکر مرا پریشان گرداند و روزگاری دراز مرا به کوشش وادارد.

با توجه به این فراز از صحیفه ی سجادیه من از شما می‌پرسم که وقتی شما وامی از  بانک‌ی با سود های چند ده درصدی می گیرید آیا می توانید آسوده خیال باشید؟ چه افرادی جزء اختلاسگران و افرادی با خصوصیت اشرافیگری از بانک ها راضی هستن؟
خیلی جالب است آیا تا به حال شما ندید و نشنیده اید که بانک ها به آقا زاده ها و افراد پول دار توجه های ویژه ای بکنند و با افراد محتاج به بدترین شکل رفتار کنند؟ این وام گرفتن آیا گرفتن وامی نیست که چهره آدم را افسرده و غمگین سازد؟
در فراز دیگری از صحیفه سجادیه آمده است که:
پناه میبرم به تو از اندوه و اندیشه بدهکاری و دل نگران بودن و بی خوابی کشیدن برای آن پس بر محمد و خاندانش درود فرست. و من را از رنج وام در پناه آور پروردگارا در برابر ذلت وامداری در زندگی و پیامدهای آن پس از مردن امید من به پشتیبانی توست.

سوالی که اینجا پیش می آید این است که رنج وام چیست

آیا رفتار فراقانونی بانک‌ها با مردم وکمصادره خانه و زندگی افرادبه دلیل ناتوانی در پرداخت اقساط توسز بانک ها وگرفتن دیرکرد توسط بانک ها که مراجع بارها گفتند ربا است و امکان نابودی کردن زندگی مردم را نیز دارد رنجی نیست که امام سجاد(ع) از آن به خدا پناه می برد؟

 

حال سوال دیگری که مطرح می شود این است که چرا با همع ی این رنج هایی که بانک ها برای مردم ایجاد می کنند مردم حاضر هستند از بانک ها وام بگیرند؟

در مطالبی دیگری به نام دکترین هوس و توکل بر بانک ها پاسخ به سوال بالا مطرح شده است که خوب است مطالعه شود.