تبیین الگوهای اقتصادی (بخش اول)

متن زیر مصاحبه استاد حسن عباسی با مجله‌ی «اندیشه گستر» است که در سال 1387 منتشر شده است. این مصاحبه به همراه متن گفت‌وگو با صاحب‌نظران دیگر اقتصادی توسط نشر تعالی اندیشه در کتابی تحت عنوان «اندیشه اقتصادی انقلاب اسلامی» در پایان سال 1393 بازنشر گردیده است.

 

 با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، پرسش نخست ما این است که با توجه به بحران اقتصادی جاری در جهان غرب، و ضرورت بازنگری در الگوهای اقتصادی جهانی، چشم‌انداز مدل کاپیتال اکونومی را چگونه ارزیابی می‌کنید و به نظر شما آیا اسلام از یک الگوی اقتصادی جامع برای پاسخ‌گویی به نیازهای بشری برخوردار است، و آیا جمهوری اسلامی می‌تواند در شرایط موجود که جهان با نوعی خلاء تئوریک در حوزه‌ی فلسفه‌ی اقتصادی مواجه شده است، الگوی اقتصادی اسلام را تبیین، و به جهان عرضه می‌کند؟

بانک ها با پول مردم چه کار می کنند؟

اگر مردم بدانند که بانک‌ها چگونه پول درمی‌آورند، برای انقلاب تا صبح فردا صبر نمی‌کنند.

هنری فورد - موسس شرکت فورد 

 

                    مدت زمان: 6 دقیقه 31 ثانیه
          توضیحات: بانک ها با پول مردم چه کار می کنند؟
                    حجم: 42.9 مگابایت دریافت
 

احیای سنت های غلط به نام مدرن سازی جهان

من فکر می کردم یکی از شرایط مدرن شدن در دنیای جدید کنار گذاشتن سنت ها است.

پس چرا کشورهایی که ادعا مدرن بودن می کنند سنت برده داری را توسط فوتبال و سنت ربا را توسط بانک ها و قمار را توسط بورس دوباره احیا کرده اند؟!

تنها مشکل دنیا مدرن با این سنت ها ظاهر آنها بوده است که با لباس جدید آنها را دوباره عرضه کرده اند؟

این چه دنیای مدرن و جدیدی است که بر تفکر قرن ها پیش اجدادش اسرار می ورزد و آن را در شکل جدید ارایه می کند؟

آیا هدف تمدن های به اصطلاح مدرن آدرس غلط دادن به دنیا نیست تا اینگونه بتوانند افرادی را که با چنین مفاهمی به صورت واضح مخالف هستند با خود همراه کنند؟

تعریف ربا از کلام معصوم علیه السلام

تهذیب الأحکام از عمر بن یزید بیّاع سابرى : به امام صادق علیه السلام گفتم: «فدایت شوم! مردم گمان مى کنند که سود گرفتن [در معامله] از فردِ به اضطرار افتاده ، حرام و از قبیل ربا است!» فرمود: «آیا دیده اى که کسى ـ خواه ثروتمند باشد و خواه فقیر ـ جز به ضرورت چیزى بخرد؟ اى عُمَر! هر آینه خداوند بیع را حلال شمرده و ربا را حرام فرموده است ؛ پس سود ببر ، ولى ربا مگیر» . گفتم: «پس ربا چیست؟» فرمود: «چند درهم در برابر چند درهم : دو برابر به ازاى یک برابر ؛ و گندم به ازاى گندم : دو برابر به ازاى یک برابر» .

 

توسعه اقتصادی بر پایه قرآن و حدیث (جلد 1)

محمّد محمّدی ری شهری

صفحه 312

 

امام باقر علیه السلام : پلیدترینِ درآمدها ، درآمدِ ربا است .

 

توسعه اقتصادی بر پایه قرآن و حدیث (جلد 1)

محمّد محمّدی ری شهری

صفحه 312

 

منبع: جستجو گر حدیث میزان 

کسانى که ایمان آورده اید! از خدا بترسید و آنچه از ربا باقى مانده است رها کنید.

 

مستدرک الوسائل : على بن ابراهیم در تفسیر خود ذیل آیه «اى کسانى که ایمان آورده اید! از خدا بترسید و ربا را هر چه باقى مانده است رها کنید . . .» مى گوید : سبب نزول آیه ، آن بود که وقتى آیه «کسانى که ربا مى خورند . . .» نازل شد ، خالد بن ولید به رسول خدا صلى الله علیه و آله عرض کرد : اى رسول خدا! پدرم در میان ثقیف مالى به ربا داد و موقع مردن به من وصیت کرد که آن ربا را بگیرم ! در این هنگام خداوند متعال آیه «اى کسانى که ایمان آورده اید! از خدا بترسید و آنچه از ربا باقى مانده است رها کنید . . .» را نازل فرمود . فرمود : کسى که ربا بگیرد کشتنش واجب است .

 

 

میزان الحکمه جلد چهارم

محمّد محمّدی ری شهری

صفحه 362

 

منبع:جستجوگر حدیث میزان

آینده ی ربا در سخن پیامبر اسلام

عنه صلى الله علیه و آله :لَیَأتِیَنَّ على الناسِ زَمانٌ لا یَبقى أحَدٌ إلاّ أکَلَ الربا، فإن لَم یَأْکُلهُ أصابَهُ مِن غُبارِهِ .

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : روزگارى بر مردم فرا رسد که همه ربا خوار شوند و اگر هم کسى ربا نخورد، گَردِ آن بر دامنش بنشیند .

میزان الحکمه جلد چهارم

محمّد محمّدی ری شهری

صفحه 354

 

منبع: جستجو گر حدیت میزان

 

 

              عنوان: از ربای سنتی تا بانک های مدرن

                   مدت زمان: 4 دقیقه 56 ثانیه

                حجم: 32.1 مگابایت  دریافت 

 

شکم های از حرام پر شده!

امروز که من این مطلب را می نویسم روز عاشورا است.  هر آنچه من فکر می کنم تنها می توانم به این کلام امام حسین علیه السلام برسم که در روز عاشورا در مقابل جهبه دشمن ایستادند و این سخن را فرمودند که:

 

.. فَمَن أطاعَنی کانَ مِنَ المُرشَدینَ، ومَن عَصانی کانَ مِنَ المُهلَکینَ، وکُلُّکُم عاصٍ لِأَمری، غَیرُ مُستَمِعٍ لِقَولی، قَدِ انخَزَلَت عَطِیّاتُکُم مِنَ الحَرامِ، ومُلِئَت بُطونُکُم مِنَ الحَرامِ، فَطَبَعَ اللّهُ عَلى قُلوبِکُم.

..هر کس مرا فرمان بَرَد از ره‌یافتگان است و هر کس نافرمانى کند از هلاک‌شدگان و همه شما از فرمان من سرپیچى مى‌کنید و به گفته‌ام گوش نمى‌دهید؛ زیرا عطایاى شما را از حرام پرداخته‌اند و درونتان، از حرام پُر شده است و از این رو، خداوند بر دل‌هایتان مُهر زده است» .

مقتل الحسین للخوارزمی : ج 2 ص 6
 

منبع: سایت حدیث نت

 

متاسفانه این کلام امام علیه السلام را کمتر در هیئات و منبرها شنیده ایم درصورتی که یکی از مهم ترین رویکرد های ما نسبت به کربلا باید توجه به این سخن امام حسین علیه السلام باشد. زیرا توجه به مال حرام  متوجه آن تاریخ و زمان نبوده است و این سخن برای تمام زمان ها گفته شده است مخصوصاً برای زمان حال که کل دنیا درگیر مفهوم ربا به صورت گسترده شده است.

اگر دین نداریم آزاده باشیم

بعد پنج سال که سعادت فعالیت در زمینه ی موضوع این بلاگ را نداشتم بعد از مدت ها خدا به من عنایت کرد و به این سمت برگشتم.

امروز که دارم این مطلب را می نویسم روز عاشورای 1401 است و من هنگامی که در حال نوشتن این مطلب هستم در حال فکر کردن به این نکته هستم که چه درسی می توانم از امام حسین علیه سلام بگیرم.  تفسیرها و شرح وقایع در رابطه با قیام اما حسین علیه السلام را می توان از روحانیونی که درس دین خوانده اند شنید. اما من وقتی به واقع ی عاشورا فکر می کنم این کلام حضرت در ذهن من مرور می شود. 

 

امام حسین علیه السلام در روز عاشورا رو به سپاه دشمن می گویند که:

اگر دین ندارید آزاده باشید.

 

در استفتائی از سایت آیت الله مکارم شیرازی سوال شده است که:

پرسش : چرا امام حسین(علیه السلام) در روز عاشورا خطاب به دشمنان فرمود: «اگر دین ندارید لااقل آزاده باشید»؟

پاسخ اجمالی:

بیان امام بیانگر این است که مردم کوفه چنان در ورطه بی دینی غوطه ور شده بودند که امام از آنها توقع رفتار دین مدار نداشت؛ بلکه از آنها می خواست به حداقل اقتضائات انسانی عمل کنند. این کلام امام(ع) زنگ خطر و مایه عبرت برای مسلمانان عصر حاضر است که از سرنوشت مردم کوفه درس گرفته و با اجتناب از اعمال و رفتاری که بوی تبعیت از هوا و هوس می دهد و یا برگرفته از جهل و نادانی و تعصب و جمود است دین خود رامستحکم نموده، خود را برای دفاع از قیام آخر الزمان و همراهی موعود جهانی آماده و مهیا سازند.

منبع: سایت آیت الله مکارم شیرازی

بعد از خواندن این مطلب می خواهم به مفهوم ربا بپردازم.

شاید برای شما سوال پیش بیاید که این کلام حضرت امام حسین چه گونه می تواند به مفهوم ربا ربط پیدا کند؟

یک روز بدون جنگ با خدا

آیا اتفاق افتاده است برای راه اندازی یک کسب و کار و یا تهیه ملزومات زندگی وام بگیرید؟

اگر به شما بگویند که وام های بانکی ربا است و رباخواری تنها عملی است که در قرآن به عنوان جنگ با خدا و رسول خد نام دارد شما چه می گویید؟

شاید شما به عنوان مخاطب این مطلب سوالات زیر را در ذهن خود داشته باشید.

1- چرا در یک کشور اسلامی بانک های ربوی فعالیت می کنند؟

2- اگر ما برای تامین زندگی وام نگریم چه کار کنیم؟

 

برای پاسخ به سوال اول باید به تاریخ انقلاب و سال 1362 برگشت به زمانی که در مقابل سیستم بانکی شاهنشاهی قانون بانکداری بدون ربا در جمهوری اسلامی ایران تصویب شد، اما اینجا دو مشکل وجود داشت.

اولین مشکل این بود که هنگام تصویب قانون بانکداری بدون ربا توسط تصویب کنندگان این قانون این مسئله نادیده گرفته شده بود که به دلیل ماهیت بانک ها؛ سیستم بانکداری بدون ربا هیچ معنایی ندارد.

دومین مشکلی که به صورت گسترده تمام شئونات کشور را در هر زمینه ای آلوده کرده است این است که گروهی از طرفداران اقتصاد و تفکر لیبرال در کشور سعی بر این داشتند تا کشور به سمت آن تفکر به جای انقلاب اسلامی که عموم مردم برای آن خون دادند هدایت کنند.

معیشت ربوی

در تبیین الگوی معیشت اسلامی، ایرانی یکی از اعمال مهمی که باید صورت گیرد این است که بشر برای سعادت دنیوی و اخروی خود از مدل و الگوی معیشت مذمومی که انسان از آن در نظام معیشتی اسلام نهی شده است بپرهیزد که یکی از راهکارهای مهم این امر آشنایی با آن الگوی مذموم است. به همین جهت در این مطلب سعی در بررسی نظام ربا محور بانک ها داریم که برای این امر از نظرات مراجع تقلیدی همچون ایت ا... مکارم شیرازی و آیت ا... جوادی آملی کمک گرفته شده است.

توصیه می شود در کنار مشاهده و مطالعه ی این بحث، مطلب ربای قراردادی را که به دیدگاه شهید مطهری در رابطه با ربای بانکی که در کتاب مسئله ی ربا و بانک ایشان مطرح شده است، می پردازد را نیز مطالعه کنید.

آیت ا... مکارم شیرازی در مورد کارمزد بانک ها مطالبی را می فرمایند که به شرح زیر است: